Israël's Grote en Kleine Apartheid

Een transcriptie van een voordracht die Jonathan Cook hield op een conferentie in Bil'in, gehouden op 21 april 2010. Jonathan Cook is journalist en schrijver in Nazareth. Zijn laatste boeken zijn: 'Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East' (Pluto Press) and 'Disappearing Palestine: Israel's Experiments in Human Despair' (Zed Books). Website: www.jkcook.net Dank aan Zaplog voor de vertaling.

Israël’s apologeten zijn zeer opgewonden over het feit dat Israël het onderwerp is voor onderzoek en kritiek. Ik wil echter betogen dat in de meeste discussies over Israël ze er genadig mee weg komen: dat veel kenmerken van het Israëlische staatsbestel in een andere democratische staat als uitzonderlijk of buitengewoon zou worden beschouwd.

Dat is niet verwonderlijk omdat Israël noch een liberale democratie, noch een "Joodse en democratische staat is", zoals de voorstanders beweren. Het is een apartheids staat, niet alleen in de bezette gebieden van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook, maar ook binnen Israël. Tegenwoordig is de aard van de Israëlische apartheidswetten onweerlegbaar doch weinig besproken door westerse politici of media. Maar ook binnen in Israël zelf is het grotendeels versluierd en verborgen. Mijn doel is om te proberen de sluier een beetje op te lichten.

Ik zeg "een beetje", want ik zou veel meer tijd nodig hebben om recht te doen aan dit onderwerp. Er zijn bijvoorbeeld zo'n 30 wetten die expliciet onderscheid maken tussen joden en ‘niet-joden’, een andere manier van verwijzen naar een vijfde van de Israëlische bevolking, de Palestijnse, die zogenaamd een volwaardig burgerschap genieten. Er zijn ook vele andere Israëlische wetgevingen en administratieve praktijken die leiden tot etnische segregatie, zelfs als ze niet expliciet discrimineren.

Maar laat ik me concentreren op een paar onthullende zaken, problemen waarover ik onlangs heb gerapporteerd.

Laten we eens kijken naar de aard van het Israëlische burgerschap.

Een paar weken geleden ontmoette ik Ornan Uzi, een 86-jarige professor van de Technion universiteit in Haifa. Hij heeft een van de weinige identiteitskaarten in Israël met vermelding van de nationaliteit "Hebreeuws". Bij de meeste andere Israëli's staat hun nationaliteit als "joodse" of "Arabische" vermeld. Voor immigranten die als joods zijn aanvaard door de staat, worden na ondervraging door de rabbinale autoriteiten alsnog in ongeveer 130 andere classificaties van nationaliteit uitgesorteerd, vooral met betrekking tot iemands godsdienst of land van herkomst. De enige nationaliteit die je niet terugvindt op de lijst is "Israëli". Dat is precies de reden waarom Prof Ornan en twee dozijn anderen de strijd zijn aangegaan via de rechter: zij willen worden geregistreerd als "Israëli's". Het is een enorm belangrijke strijd en om die reden alleen al zullen zij deze zeker verliezen. Waarom?

Er staat veel meer op het spel dan een etnisch of nationaal etiket. Israël sluit een nationaliteit van "Israëlische" uit om ervoor te zorgen dat, ter vervulling van haar zelf-definitie als "Joodse staat", is het mogelijk om hogere rechten van het burgerschap toe te wijzen aan het collectief "natie" van de Joden over de hele wereld dan aan de werkelijke burgers op zijn grondgebied, waaronder veel Palestijnen. In de praktijk doet men dit door het creëren van twee hoofdklassen van het burgerschap: een joodse voor "joodse onderdanen" en een Arabische voor "Arabische onderdanen". Beide nationaliteiten werden uitgevonden door Israël en hebben daarbuiten geen enkele betekenis.

Deze differentiatie in het burgerschap wordt erkend in de Israëlische wetgeving: de Wet op de Terugkeer voor joden. Maar dit maakt immigratie allesbehalve automatisch voor iedere jood die dit wenst, en de wet op het burgerschap, voor niet-Joden, bepaalt op geheel andere basis de rechten van de Palestijnse minderheid betreffende het burgerschap. Nog belangrijker, de laatstgenoemde wet ontneemt de rechten van de Palestijnse burger’s familieleden, die met geweld werden verdreven in 1948, om terug te keren naar hun huizen en land. Er worden, met andere woorden, twee juridische systemen betreffende het burgerschap in Israël gebruikt, waarbij een onderscheid tussen de rechten van burgers wordt gemaakt op basis van de vraag of zij Joden of Palestijnen zijn.

Dat op zich, voldoet aan de definitie van de apartheid, zoals uiteengezet door de Verenigde Naties in 1973: "Iedere wetgevende of andere maatregelen bedoeld om deelname van een raciale groep of groepen aan het politieke, sociale, economische en culturele leven in een land te verhinderen en het opzettelijk creëren van voorwaarden die de volledige ontwikkeling van een dergelijke groep of groepen tegenwerken. De clausule omvat de volgende rechten: het recht te verlaten en terug te keren naar hun land, het recht op een nationaliteit, het recht op vrijheid van verkeer en verblijf, het recht op vrijheid van mening en meningsuiting. "

Deze scheiding van burgerschap is absoluut essentieel voor het behoud van Israël als een Joodse staat. Als alle burgers op uniforme wijze worden gedefinieerd als de Israëli's en was er slechts een wet over het burgerschap, zou dit dramatische gevolgen voor Israël hebben. De belangrijkste zou zijn dat de Wet op de Terugkeer ofwel zou niet langer van toepassing zijn op joden of ook wel voor de Palestijnse burgers, zodat hun verbannen familieleden terug kunnen keren naar Israël - het gevreesde Recht op Terugkeer. In beide gevallen zou de joodse meerderheid van Israël worden uitgehold en Israël zou een binationale staat worden, waarschijnlijk met een Palestijnse meerderheid.

Er zouden nog vele andere voorspelbare gevolgen zijn bij gelijk burgerschap. Zouden de joodse kolonisten bijvoorbeeld, in staat zijn om hun bevoorrechte status op de Westelijke Jordaanoever te behouden als de Palestijnen in Jenin of Hebron familieleden in Israël hadden met dezelfde rechten als Joden? Zou het Israëlische leger kunnen functioneren als een bezettingsleger in een goed democratisch land? En zou de rechter in een staat van gelijke burgers kunnen blijven functioneren en de brutaliteiten van de bezetting negeren? In al deze gevallen lijkt het uiterst onwaarschijnlijk dat de status quo kan worden gehandhaafd.

Met andere woorden, het hele bouwwerk van de apartheidregels van Israël steunt en behoudt de apartheid in de bezette gebieden.