Propaganda: wanneer feiten meningen en gevoelens worden

In de commerciële massamedia worden zaken die de belangen van de macht dienen als feiten gebracht, en kritische feiten worden gereduceerd of simpelweg verzwegen. Een redelijk nieuwe trend in onze zelfgekroonde "kwaliteitspers" is, wanneer slachtoffers van de macht zich zodanig uitspreken dat je ze niet meer kunt negeren - bijvoorbeeld bij massademonstraties - om hun kritiek te kenmerken als een mening of een gevoel. De gevoelens en meningen van machthebbers daarentegen worden gebracht als feiten en waarheden, zoals bijvoorbeeld: 'we moeten allemaal inleveren', 'de lasten worden eerlijk verdeeld' en zelfs 'solidariteit'.

Vandaag weer een voorbeeld van het commerciële persbureau ANP (in AD, Telegraaf en Volkskrant): "Veel Spanjaarden voelen zich beroofd door de ingrepen van de regering, die in totaal voor 65 miljard euro bezuinigt." Voelen zich beroofd? Dus, of het werkelijk zo is, mag betwijfeld worden? Dit is hoe de Griekse econoom Yanis Varoufakis de situatie in Spanje omschrijft:

"Spain’s current predicament is instructive: To get money to give to its decrepit banks, the nation must be humiliated and undergo further fiscal waterboarding so that Italy and others are deterred from turning to the EFSF (European Financial Stability Facility) for help. In this sense, when Europe’s functionaries say that there is no need for further action on Spain since the EFSF is available to help, they are inviting the Spanish to enter the Workhouse for a life of undeserved misery on behalf of their bankers. And they have the audacity to call this ‘solidarity’ with the Spanish people." (Counterpunch).

Het zou natuurlijk een andere zaak zijn wanneer de opiniemakers van het ANP hun werk hadden gedaan en het de Spanjaarden had gevraagd hoe ze zich over de bezuinigingen voelden. Maar dat is niet het geval. Integendeel, het ANP heeft gewoon een artikel van een internationaal persbureau (AFP) gerecycled:

Spanish workers Thursday plan the biggest protests yet against what they call "robbery" under the latest pay cuts and tax hikes imposed to tackle Spain's financial emergency.

En zo blijkt heeft het ANP dat perbericht niet alleen vertaald, maar een beetje aangepast: "what they call", wat de demontstraten feitelijk zeggen, is vertaald naar "voelen", alsof het een emotie betreft. Alsof het ANP een psycholoog heeft ingehuurd om de zieleroerselen van de Spaanse bevolking in kaart te brengen.

Gerelateerd → NRC over 'de Arabieren in Israël'

Van de grondleggers van het hedendaagse corporate journalism:
→ Public Opinion, by Walter Lippman, 1922
→ Propaganda, by Edward Bernays, 1928

TRANSLATE