Europa moet Israël mores leren

DeMorgen.be | 19/03/10

Jos Geysels is minister van staat en voorzitter van 11.11.11. Hij en anderen willen een eind maken aan de Europese spreidstand ten aanzien van Israëlisch-Palestijnse kwestie. 'Het is toch wel opmerkelijk dat Europa enerzijds de nederzettingen veroordeelt, maar anderzijds niets doet om hun bestaan of verdere uitbreiding tegen te gaan.' Geysels, Jan Renders, Rudy De Leeuw en anderen dringen aan op een coherent Europees beleid ten aanzien van Israël. 'België zal samen met de externe dienst van Ashton moeten zoeken naar een consensus over deze kwestie.'

"De EU wil Israël niet voor het hoofd stoten omwille van de economische en politieke belangen"

Afgelopen week bezocht Catherine Ashton, Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU, Israël en de bezette Palestijnse gebieden. Haar keuze om het Midden-Oosten als eerste regio aan te doen, getuigt van moed. Zelfs de Gazastrook, door Israël als vijandige entiteit bestempeld, stond op haar agenda. Hiermee stak ze de bevolking, die bijna drie jaar opgesloten zit in een grote openluchtgevangenis, een hart onder de riem.

Bovendien gaf ze Israël een niet mis te verstaan signaal: de Europese Unie verwerpt de draconische blokkade van anderhalf miljoen Palestijnen in Gaza. Bij de controverse over de bouw van 1.600 extra nederzettingswoningen in Oost-Jeruzalem gaf Ashton impliciet te kennen dat de EU de druk op Israël wil opvoeren. Maar is dat werkelijk zo?

De Unie is erg verdeeld over deze kwestie. De discussie over de opwaardering van de Euro-Israëlische relaties toont dit aan. In december 2008 besloot de Raad van Ministers om de sterke bilaterale relaties met Israël verder te verdiepen. Dit zorgde voor grote verontwaardiging bij ngo's: Israël schendt immers de internationale rechtsregels. De Europese ministers besloten de upgrade voorlopig te bevriezen. Landen als Duitsland, Nederland, Tsjechië en Spanje betreuren dit. Volgens hen moet de upgrade onvoorwaardelijk zijn en zou een verhoogde samenwerking vanzelf een corrigerende invloed op Israël hebben. Een ultieme poging van Spanje om de upgrade er toch door te duwen stuitte op een njet van Ierland en Zweden. Samen met Malta en Slovenië - en in het verleden ook België - menen zij dat verhoogde samenwerking gekoppeld moet zijn aan Israëls respect voor het internationaal recht. Welke positie neemt België in aan de vooravond van zijn voorzitterschap van de EU? Ons land zal samen met de externe dienst van Ashton immers mee moeten zoeken naar een consensus over deze kwestie. Minister Vanackere wacht een moeilijke taak. België kan ervoor kiezen om zich low profile te houden. Dit betekent dat de relaties met Israël tijdens het Belgisch voorzitterschap zouden worden verdiept. Het land treedt toe tot de ordehandhavingdienst Europol, er komt een samenwerkingsakkoord rond civiele luchtvaart, Israël wordt lid van de OESO. Zonder het internationaal recht na te leven geniet Israël van verregaande integratie binnen de Unie. Het past de akkoorden, conform zijn eigen nationale wetgeving, dan ook toe op de nederzettingen. Dit probleem achtervolgt Europa.

Nochtans is er een eenvoudige oplossing: een daadkrachtig en coherent beleid dat gebaseerd is op het internationaal recht. Europa moet gewoon de hefbomen gebruiken waarover het beschikt. Israël moet voelen dat het de bilaterale akkoorden niet kan toepassen op zijn nederzettingen. Het is toch wel opmerkelijk dat Europa enerzijds de nederzettingen veroordeelt, maar anderzijds niets doet om hun bestaan of hun verdere uitbreiding tegen te gaan.

Waarom maken de Europese lidstaten het zich zo moeilijk? Ze vrezen hun geringe invloed in het vredesproces te verliezen. De EU wil Israël niet voor het hoofd stoten omwille van de economische en politieke belangen. Tegelijkertijd is ze zich bewust van het gevaar van de nederzettingenexpansie en een verdere escalatie van spanningen en geweld. Momenteel bevindt de Unie zich in een spreidstand. Er gaapt een diepe kloof tussen haar veroordelingen en het gevoerde beleid ten aanzien van Israël.

Tijdens het Belgische voorzitterschap zullen de gesprekken over samenwerkingsakkoorden met Israël worden voortgezet. Vanuit het middenveld willen wij minister Vanackere uitnodigen om een duidelijke koers te varen en te kiezen voor een rechtenbenadering. De EU moet zowel de prioriteit geven aan het hervatten van vredesgesprekken als aan het stopzetten van Israëls expansiebeleid en het geweld tegen burgers door beide
partijen.

Zestien jaar geleden engageerde Israël zich voor 'land voor vrede'. Het deed de belofte de oprichting van een Palestijnse staat te steunen. Dit is ook één van de prioriteiten van het Europese Midden-Oostenbeleid en daarom moet Europa Israël aan zijn belofte houden. Dit kan enkel als het zijn hefbomen gebruikt en Israël duidelijk maakt dat de regels van het internationaal recht niet buigbaar zijn. Alleen zo kan de EU helpen om
woorden in daden om te zetten.

Deze bijdrage is ondertekend door Rudy De Leeuw, voorzitter ABVV; Jan Renders, voorzitter ACW; Jos Geysels, voorzitter 11.11.11; Annuschka Vandewalle, algemeen secretaris fos-socialistische solidariteit; Daniël De Klerck, voorzitter Broederlijk Delen; Ludo De Brabander, stafmedewerker Vrede vzw; Jo Hanssens, voorzitter Pax Christi Vlaanderen.